زنگان-کانون وبلاگ نویسان جوان زنجان

وبلاگ" نامه های حوزوی" نوشت

اگر در روز ورود طلبه ها به حوزه علمیه، انگیزه آنها را جویا شوی احتمالا اکثر آنها خواهند گفت که برای آموختن علم و کسب معنویت به حوزه علمیه پای گذاشته اند اما بعد از چند سال تحصیل در حوزه علمیه ناخودآگاه افراد شفافیت بیشتری پیدا میکند و طلبه ها را به دو دسته تقسیم میکند: طلبه های بی حساب و کتاب و طلبه های با حساب و کتاب.

طلبه های با حساب و کتاب:

این دسته از طلبه ها کارهای خود را بر اساس محاسبه سود و زیان انجام میدهند به این معنا که قبل از انجام هر کاری مقدار سود ممکن را سنجش میکنند و اگر منفعتی برایشان داشته باشد آن را انجام میدهند البته منفعت در اینجا لغت و عریان نخواهد بود بلکه در چارچوب کلماتی از قبیل انجام وظیفه و تکلیف تعریف میشود، چند مثال در این زمینه میتواند مقصود را روشن کند، طلبه ای را تصور کنید که در اولین فرصت ممکن مدرک حوزوی خود را در مقاطع مختلف دنبال میکند، اول یک حکم استادی برای تدریس در حوزه علمیه را دنبال میکند تا زیر بالش داشته باشد تا اگر جایی را پیدا نکرد حداقل بتواند در حوزه تدریس کند، یا آنکه حتی اگر شغل دیگری پیدا کرد بتواند در حد یک درس در حوزه تدریس کند تا وصل به حوزه باشد تا هم جایگاه علمی داشته باشد و هم مشروعیت آبدیت شده داشته باشد. بعد از آن در آزمونی شرکت کند تا امتیاز یک محضر ازدواج و طلاق یا دفتر اسناد را بدست آورد تا بتواند در کنار شغل اصلی بعد از ظهرها سری به این دفتر بزند و درآمدی مشروع کسب کند. از سوی دیگر باید نگاه کند ببیند آینده اش در کجا تامین خواهد شد و اینکه در کجا بیشتر میتواند به اسلام و مسلمین حدمت! کند، آیا باید به نیروی های نظامی و انتظامی ملحق شود یا به نیروی های فرهنگی مستقر در ادارات، بهر ترتیب باید جایی را انتخاب کند که اولا زحمت کمتری داشته باشد تا ذهنش را درگیر نکند، دوم اینکه حقوق مُکفی داشته باشد تا زندگی در شان آقا اداره شود، سوم اینکه پرستیژ اجتماعی بالاتری داشته باشد مثلا اگر دانشگاه باشد میتواند پُز دهد که در دانشگاه مشغول است. البته حاج آقا اگر فرصتی هم پیدا کند ممکن است در اداره یا کارخانه ای نماز جماعتی نیز برپا دارد تا کارگران نگون بخت کمی هدایت شوند و در راستای اسلام حرکت کنند. مساله این است که برای بخشی از این طلاب، طلبگی شغل محسوب میشود و روزگار آنها را به حوزه آورده است ممکن بود شغل دیگری داشته باشند البته شغل های بسیار پایین تر.

مهمترین مساله در راه رسیدن به این اهداف برقراری ارتباط با مراکز قدرت در حوزه است اینکه به درس چه کسی بروند مثلا حضور در درسهای اساتید ولایی و صاحب منصبان اولویت دارد چرا که هم در گزینش امتیازی محسوب میشود و هم اینکه ممکن از طریق خود همان اساتید به سمت و سویی هدایت شوند که با تلاشهای چندین ساله نمیتوان به آن رسید، یکی از همین تیپ دوستان در درس رئیس یک مرکز علمی بصورت داوطلبانه شرکت میکرد زمانی که علت را جویا شدیم گفت که باید بفکر قبولی در دکترا باشد و مصاحبه ای که رئیس آن مرکز، نقش کلیدی در آن دارد، البته این رفیق شفیق هم اکنون امامت جمعه یکی از شهرهای شهید پرور را بعهده دارد و مردم علاقمند از طریق ایشان با خدا ارتباط برقرار میکنند.

طلبه های بی حساب و کتاب: ورود این بخش از طلبه ها به حوزه علمیه نه از سر ناچاری بلکه از روی دغدغه و علاقه بوده است از این رو همواره دغدغه علم و اخلاق و حقیقت دائم در ذهن آنهاست و لحظه ای آنها را رها نمیکند، بزگترین سرمایه این دست از طلبه ها همان انگیزه و دغدغه آنهاست، این بخش از طلبه ها طلبگی را شغل نمیدانند بلکه طلبگی را مجرایی برای یافتن حقیقت و احیانا کمکی برای آگاهی جامعه میدانند، البته گذران زندگی مساله مهمی است اما نه از هر طریق و به هر قیمت.  این بخش از طلبه ها انتخاب اساتید خود را نه بر اساس آینده نگری، بلکه در راستای دغدغه های علمی انجام میدهند، ارتباطهای آنها با شخصیت ها نیز بر اساس دغدغه های آنهاست که البته ممکن است برخی از همین ارتباطهای علمی و از روی دغدغه دردسرهایی را برای آنها ایجاد کند، ممکن است آنها بر اساس ضرورتهای زندگی در شغلی مشغول باشند اما روحیه آزادگی را دارند و اگر ارزشهای طلبگی آنها بخطر بیفتد عطای کار را به لغایش میبخشند، نقطه ثقل این نگاه در نظر گرفتن ارزشها و دغدغ هایی است که طلبه از ابتدا دنبال آن بوده است. این دسته از طلبه ها در انتخاب محل و نوع تبلیغ به تعداد جمعیت و میزان نذریه نگاه نمیکنند بلکه بیشتر بفکر آن هستند که نیازی را برطرف کنند از این رو ممکن است یک هیات کوچک نوجوانان بی در و پیکر را بر یک روستای حاصلخیز ترجیه دهند.