زنگان-کانون وبلاگ نویسان جوان زنجان

وبلاگ" نامه های حوزوی" نوشت

تکثر فکری در حوزه علمیه قم و در میان علما به رسمیت شناخته شده است اما هیمن تکثر فکری زمانی که تبعات اجتماعی و سیاسی داشته باشد ممکن است محل تنش هایی باشد در زمینه ارتباط شیعه و سنی در عرصه عمل میتوان به سه جریان اصلی در حوزه علمیه بصورت کوتاه اشاره کرد.

وحدت گرایان

شاگردان و مکتب فکری امام خمینی ره را میتوان در زمره وحدت گرایان محسوب کرد، مروری بر سخنان و آثار امام از سالهای مبارزه با رژیم پهلوی تا زمان رحلت ایشان نشان از آن دارد که ایشان جهان اسلام را در مقابل جهان غرب میدانست از این رو تنش در میان جهان اسلام را به هیچ روی قبول نداشت، در سخنان ایشان میتوان مکرر واژه (علمای اسلام ) را مشاهده کرد که این واژه شامل علمای شیعه و علمای سنی میشد، شاگردان مکتب فکری امام نیز همین روال را ادامه میدهند بسیاری از علمای حوزه در حال حاضر همین رویه را دنبال میکنند، آیت الله خامنه ای در سفر به کردستان دستور داد تا اذان اهل سنت از تلویزیون پخش شود و در پاسخ به استفتائاتی هر گونه تفرقه افکنی و توهین به شخصیت های اهل سنت را حرام اعلام کرده است. شاید بتوان در حال حاضر جریان حاکم بر فضای عمومی حوزه علمیه را وحدت گرایی نامید،  این جریان با تفکیک اهل سنت و وهابیت، سخت بر وهابیت حمله میکند و برخی از حرکت های ضد شیعی در جهان اسلام را به این جریان سلفی ربط میدهد.

با توجه به اینکه قدرت نیز در اختیار این جریان فکری است، همین اندیشه اندیشه غالب در سطح کشور بوده است، بسیاری از علما، منبری ها، صدا و سیما و ... نیز همین فکر را تبیلغ و ترویج میکنند. البته این جریان اهل سنت را به رسمیت نمیشناسد بلکه معتقد است اختلافات را نباید به جامعه کشاند. در مقوله تولید نسل و افزایش جمعیت نیز برخی از طرفداران این جریان این حرکت را در راستای مقابله با ازدیاد نسل اهل سنت مورد توجه قرار میدهند.

وحدت گریزان

شاید بتواند پرچم دار این جریان را آیت الله وحید خراسانی و مرحوم آیت الله تبریزی دانست، این جریان غیر خود را اهل سنت تعریف کرده است و دفاع از حریم اهل بیت علیهم اسلام را وظیفه اصلی خود میداند، این جریان در سالهای گذشته با راه اندازی دسته عزاداری در روز شهادت حضرت فاطمه علیها سلام و شهادت امام جعفر صادق علیه السلام توانسته است انسجام نسبتا خوبی را به پیروان خود بدهد، این دو دسته عزاداری بحدی موثر بوده است که علمای بسیاری از شهرها در صف اول حضور دارند، ترویج شعار شیعه نیز در ان اندیشه جایگاه خاصی دارد، از این رو بعنوان مثال قمه زنی در روز عاشورا از باب ترویج شعائر دینی مستحب شمرده میشود، نقد این جریان به وحدت گرایان این است که در عرصه عمل به اهل سنت اجازه داده است تا اندیشه خود را در کشور ترویج کنند و در یک کلام وحدت گرایان حرکت انفعالی را در مقابل اهل سنت در پیش گرفته اند، جریان وحدت گریزان در میان هیات های مذهبی جایگاه خاصی دارد خصوصا آنکه بسیاری از هیات ها در سالهای اخیر همین اندیشه را ترویج میکنند، البته این جریان سعی میکند در عرصه عمل تا آنجا که ممکن است به اختلافات دامن نزد بطور مثال در سالهای گذشته در حاشیه برگزاری درس خارج فقه آیت‌الله وحید خراسانی، ایشان با نهی از بی‌احترامی به خلیفه دوم اهل سنت، از شاگردان خود خواست از توهین به خلفای اهل سنت پرهیز کنند.

این جریان در مقابل حرکت های انفعالی تاکید بر رفتارهای ایجابی در مقابل اهل سنت دارد و همین رویه در قالب سخنرانی های آیت الله وحید  در میان هیات های مذهبی توزیع و ترویج میشود.

وحدت ستیزان

جریان فکری آیت الله سید صادق شیرازی را میتوان جریان وحدت ستیز دانست این جریان با تاکید بر مباحثی چون هفته برائت بجای هفته وحدت، لعن عایشه، ترویج قمه زنی و مخالفت با حزب الله لبنان اندیشه خود را دنبال میکنند این جریان دارای شبکه‌های ماهوارای متعدد، مراکز وسیع آموزشی در کشورهای مختلف اسلامی است.

از جمله میتوان به این شبکه ها اشاره کرده: شبکه جهانی امام حسین ۱و۲و۳، مرجعیت، فدک، سلام، رقیه، ابوالفضل العباس، الانوار، خدیجه، الزهرا، المهدی و…  که در ایام محرم و سایر روزها برنامه های وسیعی را دنبال میکنند.

توهین به عایشه

 رمضان المبارک ۱۴۳۱ قمری یاسر الحبیب از طرفداران آیت الله شیرازی در هفدهم ماه مبارک و در سالروز وفات عایشه همسر پیامبر اکرم (ص) مجلسی در حسینیه خود در لندن تشکیل داد و از فراز منبر جملات رکیک و نسبت‌های تندی متوجه او کرد.

او پس از ذکر ادلّه خویش برای اثبات نفاق به همسر پیامبر اسلام، سخن خود را با این توصیه راهبُردی! به پایان رسانید که: «جشن گرفتن به مناسبت هلاک عایشه، ضرورتی دینی است؛ چه اینکه روز هلاکت عایشه، پیروزی اسلامی عظیمی به شمار می رود.» شبکه ماهواره‌ای فدک این جشن و وقایع آن را پوشش داده و پخش نمود. ضمن این‌که در بالای صفحه این شبکه نیز «شعار الله اکبر … عایشه فی النّار» برای اولین بار در تاریخ شبکه‌های تلویزیونی قرار داده شد! و در فواصل مختلف برنامه، سرودهایی به مناسبت و شادی از هلاکت رأس الکفر عایشه و شکر نعمت برائت از او، پخش گردید.

هفته برائت بجای هفته وحدت

یکی دیگر از اقدامات این جریان نام‌گذاری هفته برائت! در ربیع‌الاول سالهای گذشته بود. این جریان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «با نزدیک شدن به ایام فرحة الزهرا و غدیر ثانی، شورای سیاست گذاری شبکه جهانی امام حسین علیه‎السلام در بیانیه ای اعلام داشت: روز نهم ربیع الاول طبق فرموده اهل‌بیت علیهم‎ السلام روز غدیر ثانی نام‌گذاری شده است… از این رو بر خود لازم می‎دانیم که از روز نهم لغایت ۱۵ ربیع الاول را به عنوان هفته برائت نام‌گذاری کنیم تا از این شبکه مقدسه پیام برائت از دشمنان خاندان رسالت را با اتکا به عمل معصومین به جهان صادر نماییم.»

زمینه سازی برای قمه زنی

در ایان محرم سالهای گذشته تصاویری از آیت الله شیرازی منتظر شد که در حال سرکشی به محوطه ای بود که برای قمه زنها آماده شده بود، این جریان طرفدار شعائر خصوصا قمه زنی است که این حرکت را نمادی از شیعه میداند.

گستره نفوذ

 بنظر میرسد این جریان در داخل کشور طرفداران کمی دارد برخی از هیات ها طرفدار این جریان هستند راهکار این در هیئات مذهبی تاکید بر هیات غیرسیاسی است. دلیلی که این جریان بر این مساله اقامه می کند فرار مردم عادی از هیئات با بیان مسائل سیاسی است. اما این جریان با داشتن شبکه های متعدد ماهواره ای برد تبلیغاتی فراوانی در خارج از کشور دارد.