زنگان-کانون وبلاگ نویسان جوان زنجان

 وبلاگ "نامه های حوزوی"نوشت

عمامه بزرگ با چین های موازی و مساوی، قبای نازک با پارچه نرم و لطیف، عبای سفید و اتو کرده و کفش هایی واکس شده ، قسمتی از موهای جلوی سر از زیر عمامه بیرون گذاشته شده است تا قیافه جلوه بهتری داشته باشد، موهای صورت مرتب و آنکارد شده است، قیافه و پوشش بسیاری از طلاب امروزی اینگونه است، اما براستی سبک پوشش و قیافه طلاب نسبت به دو دهه گذشته چه تفاوتهایی کرده است؟  براستی چه عواملی سبک پوشش و مد طلاب را تغییر داده است؟ تغییرات ایجاد شده چه نسبتی با ( زیِ)طلبگی دارد؟

طلبه باید کچل باشد

 در سالیان نچندان دور اساتید حوزه علمیه و متدینین از جامعه اعتقاد داشتند که موی سر طلبه باید کم باشد و بهتر است حتی طلبه کچل باشد ، آنها بلند کردن موی سر را با شئونات و زی طلبگی ناسازگار میدانستند، یکی از آشنایان که امروزه استاد دانشگاه است علت فراری شدن خود از حوزه را اینگونه توضیح میدهد: وقتی وارد حوزه شدیم بما گفتند که باید پالتوی دراز تن کنید که تا زانوی پا کشیده شده باشد، مشکل این بود که در کوچه و خیابان مردم اینگونه پوشش را انگشت نما و مسخره میکردند، منکه از خانواده نسبتا مرفه با فرهنگی متفاوت بودم نتوانستم چنین وضعی را تحمل کنم و فرار را بر قرار ترجیه دادم، و این چنین بود که طلبه های مبتدی دهه های گذشته موی سر خود را همیشه کوتاه میکردند و انسان را بیاد سربازخانه ها می انداختند، پیراهنی دراز به تن میکردند و البته بعلت مشکلات مالی هر طلبه ممکن بود بیشتر از یک یا دو لباس نداشته باشد، از طلبه ها کمتر کسی لباس های خود را اتو میکرد و بنوعی یقه چِرک نامیده میشدند، موهای صورت آنها وضع نامرتبی داشت ، احد الناسی از طلبه ها جرات نداشت لباس رنگی بپوشد، البته توجیه این بود که باید زی و خصلت طلبگی را حفظ کرد، از سوی دیگر به دنیا نباید دل بست.

عبای مشکی و قهوه ای

 روحانیانی که ملبس بودند معمولا یک یا دو عبا داشتند که رنگ انها یا مشکی بود و یا قهوه ای و البته یک عبا را برای سالیان سال استفاده میکردند و در آخر نیز ممکن بود به یک طلبه مبتدی که از شاگردان خوب است هدیه کنند، عباهای رنگارنگ امروزی برای آنها چندان متصور نبود و چه بسا پوشیدن عبایی غیر از مشکی و قهوه ای را خلاف مروت و زی طلبگی میدانستند، قبای آنها نیز تعریفی نداشت چندین سال بود که آن را میپوشیدند، البته مشکلات مالی نیز سهم زیادی در این وضعیت داشت و انها نیز درآمد مساعدی نداشتند و همین که بتوانند شکم چندین بچه را سیر کنند برایشان کافی بود، برخی از آنها عمامه خود را سالیان سال استفاده میکردند و گاهی نیز بعلت دیر شستن عمامه رنگ زردی بخود میگرفت که ناشی از عرق کردن و نشستن عمامه بود، بسیاری از روحانیان قدیمی از زیر قبا شلوار نازک سفید به تن میکردند که بتعبیر امروزی شلوار راحتی خانگی بود، یقه بلوز آنها نیز بسبب استفاده زیاد مندرس شده بود، البته این دست از روحانیون اینگونه پوشش را نیکو میدانستند و اساسا سازگار با شئونات روحانیت، البته عده کمی از روحانیان نیز بودند که با توجه به فرهنگ خاص و یا وضعیت رفاه مناسب لباس های فاخری به تن میکردند.

طلبه هایی با لباسهای رنگارنگ

طلبه های مبتدی امروزی وضعیتی کاملا متفاوت دارند، برخی از آنها که موی صورتشان کامل نشده است موی صورت را میتراشند و مدیر سنتی حوزه نیز کاری نمیتواند بکند، موی سر اکثر طلبه ها متوسط یا بلند است و حتی برخی از طلبه ها موی سر را بر اساس مد های خاصی اصلاح میکنند، سشوار زدن نیز در بین برخی از طلبه ها متداول است و حتی برخی از طلبه ها با توجه به اقتضای سن و سال ساعتی را در جلوی آینه سپری میکنند و حتی ممکن است از کرم و... نیز استفاده کنند، امروز لباس سفید تنها لباس بر تن طلبه ها نیست بلکه لباسهای رنگارنگی دارند و به اقتضای نیاز از ان استفاده میکنند لباسهای اتو کرده و تمیز، طلبه های امروزی سبک پوشش گذشتگان از طلاب را قبول نداشته و حتی متلکهایی در این راستا ساخته اند.

طلبه های ملبس با طعم مدگرایی

طلبه های ملبس امروزی بسیار متفاوت از گذشتگان خود هستند، برخی از آنها ساعت ها وقت میگذارند تا عمامه خود را با مدل خاصی بپیچانند، عباهای رنگی میپوشند، قبای تابستانی و بهاری و زمستانی دارند، برخی از آنها لباس را به اتوشویی میدهند تا درست و حسابی تمیز و اتو شود، آنها پوشیدن شلوار خانگی را پسند نمیکنند، بجای نعلین و دمپایی کفشهای واکس شده میپوشند، موی صورت را مرتب و موی سر را بلند نگه میدارند و قسمتی از آن را از زیر عمامه بر روی پیشانی جاری میکنند، بسیاری از آنها عرق چین بر سر نمیگذارند و آن را ویژه آخوندهای پیرمرد میدانند، برخی از آنها از زیر عبا پیراهن های رنگی میپوشند خلاصه اینکه سبک پوشش و مد طلبه ها در دهه های گذشته تغییرات زیادی را بخود دیده است.

عوامل موثر بر پوشش و تیپ طلبه ها

1-خانواده: خانواده طلبه در نوع تیپ و پوشش او نقش بسزایی دارند، هنگامی که طلبه نوجوان است با توجه به فرهنگ حاکم برخانواده پوشش خود ا تنظیم میکند و البته اگر خانواده ارزشی نباشد ممکن است تفاوتی را بتوان مشاهده کرد، اما بعد از ازدواج همسر طلبه در نحوه پوشش همسرش تعیین کنند است، بسیار مشاهده میشود که طلبه ها با همسران خود برای خرید لباس روحانیت میروند، یا مشاهده میشود که همسر طلبه در خیابان در زمینه درست کردن لباس او تذکر میدهد، حساسیت همسر طلبه در مرتب بودن و نحوه پوشش بسیار موثر است، همسری که اجازه نمیدهد طلبه بدون اتو لباس بپوشد، همسری که عمامه طلبه را هر چند روز میشوید و در پیچاندن عمامه به او کمک میکند همه اینها میتواند در سبک پوشش و انتخاب لباس و حتی قیافه طلبه موثر باشد.

2-وضعیت مالی طلبه: هر مقدار طلبه از منظر مالی وضع بهتری داشته باشد لباس ها و قیافه مرتبی خواهد داشت، طلبه ای که چند لباس دارد را نمیتوان از منظر پوشش با طلبه ای که یک لباس دارد مقایسه کرد، در دهه های گذشته به تبع وضعیت بهتر جامعه در زمینه امور زندگی طلاب نیز وضعیت بهتری دارند و طلبه ها نیز لباسهای بیشتری میخرند از این رو تولید کننده نیز برای فروش بهتر تنوع کالا را گسترش میدهد از این رو عبا و قبا و لباده های متنوعی تولید میشوند.

3-گسترش ارتباطات: با گسترش ارتباطات از طریق تلویزیون، ماهواره، اینترنت، فیلمهای مختلف، ذائقه طلبه ها نیز متفاوت شده است بطور مثال رنگ های زیبا و متنوع، پوشش ها زیبایی که انسان را وادار میکند تا در زمینه پوشش خود تامل کند، همه اینهایی که طلبه ها نیز با آن مرتبط هستند توانسته است تا ذهن بخشی از طلبه ها را نیز به استفاده از تنوع در پوشش و قیافه رهنمون کند.

4-ارتباط با جامعه: ارتباط با جامعه در تغییر سبک پوشش طلبه ها بسیار موثر بوده است ، تصور کنید طلبه ای برای اولین بار در جمع عده ای از دانشجویان یک دانشگاه سخنرانی میکند یا کلاس تدریس برقرار میکند، با نگاه به پوشش دیگران حس میکند اکثریت دانشجویان به قیافه و لباس خود اهمیت میدهند حاج آقا نیز ناخودآگاه بمرور لباس بدون اتو نمیپوشد، یا اینکه حس میکند پوشیدن دمپایی نوع نگاه ها را متفاوت کرده است، از این رو حاج آقاها نیز با دیدن این صحنه های متعدد کم کم تغییراتی در نوع پوشش خود ایجاد میکنند، حتی در پاره ای از اوقات مشاهده میشود فرزندان یک روحانی به او فشار میاورند که باید لباس شیک تری خریداری کنی.

دو نکته:

1-در مجموع بنظر میرسد سبک پوشش طلبه ها نسبت به سالهای گذشته وضعیت بهتری پیدا کرده است خصوصا آنکه در جامعه بسیاری از افراد اول قیافه را د نظر قرار میدهند و در پذیرش سخن میتواند موثر باشد.

2-اما باید دقت کرد که برخی از طلبه ها در پوشش بسمت اشرافیت میروند که این مساله شئونات طلبگی را زیر پا میگذارد یا انه برخی از طلبه ها نیز پوشش هایی را انتخاب میکنند که به هیچ وجه مناسب طلبه نیست.