زنگان-کانون وبلاگ نویسان جوان زنجان

وبلاگ دمنوش اندیشه نوشت

به مناسبت نامگذاری سال 1393 : «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» ، منتشر می شود :  

مقدمه :

فکر می کنید اگر اقتصاد یک کشور سامان نداشته باشد ، می تواند تولید فرهنگ و تمدن کند ؟

آیا کشورهایی که نقدینگی بالا  داشته و نرخ بیکاری در آن ها زیاد است ، می توانند انتظار تولید فرهنگ و اشاعه فرهنگ ناب را در دل های مردم داشته باشند ؟

آیا دانشجویی که دغدغه ی شهریه ی دانشگاهش ، پول جیبی پدرش ،قسط و وام مادرش ، و در زدن ماهیانه صاحبخانه را دارد ،می تواند :

خوب درس بخواند ؟ خوب ازدواج کند ؟ برای رهایی از غم ها و مشکلات ، به سراغ مواد مخدر نرود ؟ دچار علائم افسردگی و احیاناً خودکشی نشود ؟ 

آیا می تواند فرهنگ هنجاری را در جامعه حفط کند؟ آیا می تواند مؤمن بماند ؟ 

به نظر می رسد گرچه پاسخ به این پرسش ها ، نمی تواند همیشه منفی باشد اما غالباً منفی استچرا که آمارهای عمومی نشان می دهد که زیربنای غلط اقتصادی و تورم بالا ، گرانی ها و دغدغه ها ، بیکاری ها ، شدیداً روی  فرهنگ یک جامعه تأثیر گذار است . 

نمودار مقایسه تورم در کشورهای جهان در سال 2009 میلادی 

فرهنگ گرسنگی : 

تورم ، بیکاری و مشکلات اقتصادی مردم ، سدی محکم در برابر تزریقات فرهنگی است . شکمی که گرسنه است و روانی که مشوش است و خاطری که نگران است، به احتمال بالا در برابر توصیه های فرهنگی مقاوم است . 

دغذغه ی اولیه ( نه مهمترین دغدغه ) ی مردم جهان ، مسئله ی مسکن ، شغل و امرار معاش آبرومندانه است و اگر چنین اموری برای شان تأمین شود ، خودبخود بسیاری از معضلات کاهش خواهد یافت . 

اگر جوانی کار داشته باشد و استقلال مالی اش تضمین شده باشد ، احساس عزت مندی می کند ، با آرامش به دنبال تشکیل خانواده می رود و از بسیاری از انحرافات دوران تجرد از قبیل اعتیاد ، افسردگی ، روابط نامشروع جنسی در امان می ماند بدون اینکه کار فرهنگی خاصی  بر روی آن انجام شود . 

هرگاه چرخش اقتصادی در یک کشور ، به طور صحیح انجام شود ، پارتی بازی ها و رشوه ها و ربا ها ، ویژه خواری ها و زمین خواری ها ، فسادهای اقتصادی و رانت ها ، از بین برود ، روحیه ی عدالت خواهانه ی مردم تقویت می شود و به آینده امیدوار تر می شوند و برای زندگی و آینده ی خود برنامه ریزی می کنند و به جای دچار شدن به انواع ناهنجاری ها ، زندگی خویش را سامان خواهند داد. 

اگر کسی در کشوری زندگی کند که امید زندگی در آن بالاست ، آینده ی اقتصادی مطمئنی قابل پیش بینی است ، خود را در جهت آرمان های کشورش خواهد ساخت و نه بر اساس  آرزوها و اهداف خالی و پوچ یا مضر. 

جوانی را در نظر بگیرید که 25 سال سن دارد . به علت شرایط اشتغال بیکار است ، سربازی هم رفته است و زیر نگاه تیزبین فامیل و حرف و حدیث آینده ی خود ، محزون است ، دختری را برای ازدواج در نظر دارد اما با این وضع اقتصادی نمی تواند برای ازدواج اقدام کند ، خواهرش هم دم بخت است و جهازش کامل نیست . از طرفی نگران پدرو  مادرش است که از صبح تا شب در حال کار کردن اند . منزلشان اجاره ای است و هر سال هم ، اجاره اش بالاتر می رود . حال کدام فرد با انصافی است که به این جوان با این همه مشکلات ، بخواهد تزریق فرهنگ کند ؟ بله ، از لحاظ عقلی محال نیست اما وقتی در جامعه ی آماری بیرونی مقایسه می کنیم ، تعداد افرادی که با این شرایط ، به فرهنگ سازی جواب مثبت می دهند ، خیلی اندک خواهد بود !

پس نتیجه آنکه تزریق فرهنگ در جامعه ، گرچه بدون اقتصاد خراب هم ممکن است اما عموماً جواب نمی دهد بلکه تا اقتصاد یک کشور سامان نداشته باشد و ثبات اقتصادی ، مردم را به سطح قابل قبولی از زندگی مشغول نسازد ، تزریق فرهنگ مؤثر نخواهد بود . 

.

گرسنگی فرهنگی :

حال بیاییم ، فرض کنیم که اقتصاد کشوری به سامان است و اشتغال و تولید فکر در جریان و سطح رفاه اقتصادی مردم خوب و رو به رشد . اما این تنها نیمی از کار است ! تزریق فرهنگ علاوه بر پیش نیاز مهمی که بیان شد ، دو شرط دیگر هم دارد :

1- مسئولانی متخصص ، دلسوز ، با تجربه و از جنس مردم 

2- هزینه های گزاف ! برای فرهنگ 

متأسفانه در کشور ما ، مسئولان ، آن چنان که باید به هر دو مقوله یعنی فرهنگ گرسنگی و گرسنگی فرهنگی توجهی مبذول نمی دارند . آنچه که فرهنگ یک جامعه را می سازد ، همت مضاعف مسئولان آن در جهت رشد متخصصانه و همه جانبه ی فرهنگ است . 

نمی توان از مردمی که سرتا پا در معرض مصادیق نابهنجار هستند ، انتظار داشت تا درست و بهنجار رفتار کنند. نمی توان انتظار داشت وقتی آموزش و پرورش ، صدا و سیما ، دانشگاه ها ، سینما ها و فرهنگ سراها ، سازمان های مردم نهاد و رسانه های مستقل ، در خواب زمستانی به سر می برند ، مردم :

1- در خیابان ، با ناموس هم وطن خود برخوردی محترمانه داشته باشند !
2- معتاد نشوند و افسردگی نگیرند 
3- دور  ِ طلاق و دعواهای خانوادگی و دادگاه خانواده را خط بکشند. 
4- دروغ نگویند ، خشن نباشند و با یک تلنگر ، از کوره در نروند.
5- دزدی نکنند و ربا نگیرند.
6- خودشان و فرزندانشان را به فراریان مغزها نسپارند و از کشور خودشان نروند. 
7- کتاب خوان باشند و خرافات و سحر و جادو را کنار بگذارند. 
و ... 
به عبارت دیگر ، فرهنگ ، نهادی منسجم ، به دور از سیاسی بازی ، علمی و مردم محور است که باید با پشتیبانی مالی خوبی همراه شود تا در یک بازه ی نسبتاً بلند ، اثرات خود را بر جامعه هویدا کند. اگر همه ی تخصص هاو تعهد های مسئولین فرهنگی دور هم جمع شود اما میزان پشتیبانی مالی کم باشد ، نه تنها اثری نخواهد کرد بلکه باعث فرار مغزها و دل سردی روزافزون هم خواهد شد .